Trong thời đại giáo dục hiện đại, mô hình Montessori và STEM là hai phương pháp giáo dục phổ biến, được áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Tuy cả hai đều nhằm phát triển trí tuệ và kỹ năng cho học sinh, nhưng phương pháp tiếp cận và những giá trị mà chúng mang lại lại có sự khác biệt rõ rệt. Vậy, đâu là điểm mạnh và sự khác biệt giữa hai mô hình này? Hãy cùng khám phá qua bài viết dưới đây.
Mô hình Montessori là gì?
Mô hình Montessori được phát triển bởi bác sĩ và nhà giáo dục Maria Montessori vào đầu thế kỷ 20. Phương pháp này đặc biệt chú trọng vào việc phát triển sự tự lập của trẻ em thông qua việc học tập tự nhiên, theo một cách riêng biệt. Montessori tin rằng trẻ em có khả năng tự học và phát triển nếu chúng được cung cấp một môi trường học tập phù hợp, khuyến khích sự tự do và độc lập trong việc học.
Trong mô hình Montessori, giáo viên không đóng vai trò là người giảng dạy chính mà là người hướng dẫn, quan sát và hỗ trợ học sinh trong quá trình học. Mỗi trẻ được cung cấp các tài liệu học tập phù hợp với độ tuổi và khả năng của mình, tạo điều kiện cho trẻ tự do khám phá và học hỏi. Mô hình này khuyến khích trẻ em tham gia vào các hoạt động như toán học, ngôn ngữ, khoa học, và nghệ thuật một cách tự nhiên và hứng thú.
Mô hình STEM là gì?
STEM, viết tắt của Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật), và Mathematics (Toán học), là một phương pháp giáo dục chú trọng vào việc dạy học các môn học này thông qua các dự án và hoạt động thực tế. STEM khuyến khích học sinh phát triển tư duy phản biện, khả năng giải quyết vấn đề, và sáng tạo thông qua việc ứng dụng kiến thức vào thực tiễn.
Khác với Montessori, mô hình STEM không chỉ tập trung vào sự phát triển tự lập mà còn đặc biệt chú trọng đến khả năng làm việc nhóm, giải quyết vấn đề và sử dụng công nghệ trong học tập. Phương pháp STEM khuyến khích học sinh tham gia vào các dự án thực tế, từ đó phát triển các kỹ năng cần thiết cho thế giới hiện đại.
Sự khác biệt giữa Montessori và STEM
Sau khi đã hiểu rõ về mô hình Montessori và STEM, hãy cùng xem xét những sự khác biệt chính giữa chúng:
Phương pháp học tập
Mô hình Montessori tập trung vào việc học tập tự do, nơi học sinh có thể lựa chọn hoạt động học của mình. Trẻ em trong môi trường Montessori được khuyến khích khám phá và tìm ra những điều mới mẻ thông qua các tài liệu học tập mà chúng có thể tương tác. Điều này giúp trẻ phát triển sự sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề và tự lập.
Ngược lại, mô hình STEM có sự tổ chức chặt chẽ hơn với các dự án và nhiệm vụ học tập được giáo viên phân công. Mặc dù học sinh có sự tự do trong việc sáng tạo, nhưng các dự án STEM vẫn được thiết kế theo các bước cụ thể để đảm bảo học sinh phát triển các kỹ năng khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học một cách bài bản và hiệu quả.
Mục tiêu học tập
Mô hình Montessori nhấn mạnh vào sự phát triển toàn diện của trẻ em, bao gồm các kỹ năng xã hội, cảm xúc, và trí tuệ. Phương pháp này giúp học sinh phát triển sự tự tin và khả năng tự lập trong học tập. Mô hình Montessori không chú trọng đến việc kiểm tra, đánh giá mà thay vào đó là quan sát quá trình học tập và sự tiến bộ của trẻ.
Trong khi đó, STEM tập trung vào việc phát triển các kỹ năng tư duy phản biện, khả năng giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua các môn học như khoa học, toán học, công nghệ và kỹ thuật. Mô hình này cũng khuyến khích sự làm việc nhóm và khả năng áp dụng kiến thức vào các tình huống thực tế.
Kỹ năng xã hội và làm việc nhóm
Trong mô hình Montessori, học sinh được khuyến khích phát triển các kỹ năng xã hội thông qua các hoạt động nhóm và việc giao tiếp với các bạn học. Môi trường Montessori cũng tạo điều kiện để học sinh học cách chia sẻ và hợp tác, từ đó phát triển kỹ năng xã hội ngay từ khi còn nhỏ.
Mô hình STEM, mặc dù cũng khuyến khích làm việc nhóm, nhưng trọng tâm lại nằm vào việc giải quyết vấn đề và ứng dụng kiến thức vào thực tế. Các dự án STEM yêu cầu học sinh phối hợp cùng nhau để hoàn thành các nhiệm vụ cụ thể, qua đó học hỏi và rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm trong môi trường có tính chất công việc thực tế.
Điểm mạnh của Montessori và STEM
Sau đây là những đặc điểm nổi bật của 2 mô hình này mà các bậc phụ huynh không nên bỏ qua:
Mô hình Montessori
- Phát triển sự tự lập: Trẻ em học theo nhịp độ riêng của mình và có thể tự do lựa chọn các hoạt động học tập. Điều này giúp trẻ phát triển khả năng tự lập và tự tin.
- Môi trường học tập thân thiện: Montessori chú trọng đến việc tạo ra một môi trường học tập thoải mái, an toàn và thân thiện, nơi trẻ có thể học hỏi mà không có áp lực từ các bài kiểm tra.
- Khuyến khích sự sáng tạo: Phương pháp này tạo cơ hội cho trẻ tự do sáng tạo và khám phá, giúp phát triển tư duy độc lập.
Mô hình STEM
- Phát triển kỹ năng khoa học và công nghệ: STEM giúp học sinh trang bị các kỹ năng cần thiết để thành công trong thế giới công nghệ cao và khoa học hiện đại.
- Khả năng giải quyết vấn đề: STEM giúp học sinh phát triển khả năng giải quyết các vấn đề phức tạp thông qua các dự án thực tế.
- Khả năng làm việc nhóm: Mô hình STEM khuyến khích làm việc nhóm, giúp học sinh học hỏi và phát triển các kỹ năng giao tiếp và hợp tác.
Kết luận
Mô hình Montessori và STEM đều có những ưu điểm và điểm mạnh riêng, tùy thuộc vào mục tiêu giáo dục và sự phát triển của trẻ. Nếu bạn tìm kiếm một phương pháp giáo dục giúp trẻ phát triển sự tự lập và khả năng sáng tạo, Montessori có thể là sự lựa chọn phù hợp. Tuy nhiên, nếu mục tiêu là phát triển kỹ năng khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học, cùng với khả năng làm việc nhóm, STEM sẽ là một mô hình lý tưởng.
